Panuje społeczne przeświadczenie, że udar jest przypadłością związaną z wiekiem, na której pojawienie się nie mamy wielkiego wpływu. Nic bardziej mylnego. Statystyki są zatrważające. W 2017 roku udar był drugą po chorobach serca najczęstszą przyczyną śmierci na świecie. W Polsce co 8 minut ktoś dostaje udaru! Stanowi on też najczęstszą przyczynę niepełnosprawności Polaków po 40. roku życia. Czym właściwie jest udar? Jakie metody rehabilitacji poudarowej są najskuteczniejsze? Dlaczego rehabilitacja poudarowa z użyciem tlenoterapii hiperbarycznej daje tak spektakularne efekty? Dowiesz się tego czytając dalej. Zapraszamy.
Udar niedokrwienny i wylew – czym się różnią?
Ogólna definicja udaru mówi, że jest zespół objawów neurologicznych pojawiający się na skutek nagłego zatrzymania dopływu krwi do mózgu. Może do tego dojść na skutek zwężenia lub zamknięcia tętniczki wewnątrzmózgowej lub tętnicy doprowadzającej krew do mózgu, wówczas mówimy o udarze niedokrwiennymzwanym zawałem mózgu. Jeśli natomiast dochodzi do pęknięcia tętniczki, krew rozlewa na się na określony obszar mózgu i dochodzi do krwotoku mózgowego, zwanego wylewem. Obie sytuacje doprowadzają do długotrwałych ogniskowych lub ogólnych zaburzeń czynności mózgu, które w licznych przypadkach powodują śmierć pacjenta.
Komórki mózgowe obumierają na skutek niedotlenienia bardzo szybko, bo już po 4 minutach. Dlatego tak ważna jest niemal natychmiastowa pomoc medyczna. Leczenie powinno zostać podjęte nie później niż 3 godzinyod wystąpienia udaru. Wówczas istnieje największa szansa na uratowanie życia lub uchronienie przed ciężką niepełnosprawnością. Pierwsze działania medyczne polegają na zabezpieczeniu podstawowych czynności życiowych. Podana zostaje kroplówka, maska tlenowa lub respirator. W przypadku udaru niedokrwiennego lekarz może podjąć decyzję o podaniu leków rozpuszczających zakrzep w tętnicy. Gdy stan pacjenta stabilizuje się podejmowane są kolejne czynności higieniczne i pielęgnacyjne – odpowiednie odżywienie oraz zapobieganie odleżynom. Wdrażana jest również intensywna rehabilitacja.
Na czym polega rehabilitacja poudarowa?
Rehabilitacja jest niezbędna, aby zminimalizować efekty zmian, które zaszły w mózgu chorego na skutek udaru. Jej sposoby uzależnione są od stanu chorego oraz od potrzeb wynikających z uszkodzenia poszczególnych obszarów mózgu. Rehabilitacja ruchowa prowadzona przez fizjoterapeutę rozpoczyna się od układania kończyn zapobiegającego przykurczom i odleżynom. W miarę polepszania się stanu pacjenta dokładane są odpowiednie, wielokrotnie powtarzane ćwiczenia fizyczne i zabiegi fizjoterapeutyczne poprawiające zdolności ruchowe pacjenta. Bardzo częstym następstwem udaru jest afazja, czyli trudności z mówieniem i odbieraniem mowy wynikające z uszkodzenia obszaru mózgu odpowiedzialnego za te czynności. W tym przypadku choremu pomaga logopeda. Chorych po udarze kieruje się na specjalistyczne oddziały rehabilitacji neurologicznej, gdzie oprócz terapii indywidualnej, poddawani są również terapii grupowej, która ułatwia socjalizację i naukę zwykłych czynności życiowych.
Wielu pacjentów, u których rehabilitacja została wdrożona szybko, a jej metody były odpowiednio dobrane odzyskuje sprawność. Obumarłe na skutek niedotlenienia komórki i połączenia nerwowe są w stanie w dużej mierze się zregenerować (zwłaszcza u młodszych pacjentów) lub przejąć funkcję tych, które zostały nieodwracalnie uszkodzone. Ta zdolność nazywa się neuroplastycznością mózgu lub neuroplastycznością neuronalną.
Jak widać powodzenie rehabilitacji i szanse pacjenta na wyzdrowienie zależą od liczby i jakości funkcjonowania komórek. Dlatego tak ważna w rehabilitacji poudarowej jest tlenoterapia hiperbaryczna.
Jak tlenoterapia hiperbaryczna wpływa na skuteczność rehabilitacji poudarowej?
Tlenoterapia hiperbaryczna to bezbolesny i bezinwazyjny zabieg polegający na oddychaniu przez pacjenta czystym, niemal 100% tlenem w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego. Powoduje to ułatwiony transport tlenu do wszystkich tkanek, komórek i płynów ustrojowych w ciele, również tych, do których tlen nie dociera podczas zwykłej czynności oddechowej. Mózg pobiera około 20% tlenu dostarczanego organizmowi w procesie oddychania. Podczas procesu neuroplastyczności potrzebuje go dużo więcej. Tlen dostarczany podczas sesji w komorze hiperbarycznej „dokarmia mózg” tlenem, który pobudza i znacznie przyspiesza proces neuroplastyczności. Hiperbaria tlenowa to nowoczesna forma terapii, która nie zastąpi oczywiście metod tradycyjnych, jednak bardzo skutecznie je wspiera. Zastrzyk tlenu zafundowany komórkom podczas sesji aktywuje organizm do ciężkiej pracy, co w rehabilitacji poudarowej ma kolosalne znaczenie. Wiemy, że tlen hiperbaryczny:
- poprawia mikrokrążenie
- zwiększa ilość erytrocytów
- likwiduje hipoksję (niedobór tlenu w tkankach)
- poprawia metabolizm w tkance nerwowej
- redukuje obrzęk mózgu
- zwiększa przepuszczalność bariery krew – mózg
- poprawia funkcje neuronów w uszkodzonych obszarach
- nawet 8-krotnie zwiększa produkcję komórek macierzystych, posiadających zdolność do przejmowania funkcji dowolnych komórek w ciele
HBOT jako nowoczesna metoda regeneracji komórek po udarze
W 1965 roku po raz pierwszy użyto komory hiperbarycznej do rehabilitacji poudarowej. Wyniki terapii wykazały, że stan kliniczny pacjentów, u których zastosowano tlen hiperbaryczny poprawia się szybciej o 50 do nawet 100%! Kolejne badania z lat 90-tych potwierdziły, że nie bez znaczenia jest też czas, w który pacjent trafia do komory hiperbarycznej. Jeśli uda się to w ciągu 12 godzin od udaru, osiąga się znacznie lepsze efekty leczenia stanów poudarowych. Współczesna medycyna traktuje tlenoterapię jako bardzo skuteczną, sprawdzoną i bezpieczną metodę wspierania rekonwalescencji po udarach mózgu. Na oddziałach rehabilitacyjnych oferowana jest jako jedna z form terapii wspierająca rehabilitację ruchową i logopedyczną.
Skuteczność tlenoterapii hiperbarycznej na regenerację komórek udowodniły już setki badań klinicznych oraz tysiące pacjentów, którym tlen hiperbaryczny pomógł stanąć na nogi. Warto też dodać, że metoda ta to również doskonała profilaktyka udarowa. Dobrze dotlenione komórki, pobudzone mikrokrążenie, produkcja komórek macierzystych – to wszystko znacznie usprawnia funkcjonowanie organizmu. A ponieważ w stwierdzeniu, iż łatwiej jest zapobiegać niż leczyć jest bardzo dużo prawdy, zachęcamy do systematycznego korzystania z komory hiperbarycznej jako nieinwazyjnej, bezpiecznej i bardzo skutecznej terapii zapobiegawczej.